Όρος Βόιο: Ένας όμορφος, μαγικός κόσμος..

Το Βόιο αποτελεί το δυτικότερο και ομορφότερο τμήμα της Περιφερειακής Ενότητας Κοζάνης, άγνωστο στον πολύ κόσμο.

Δύο μεγάλα βουνά με κατεύθυνση Βορρά – Νότου και το υδάτινο στοιχείο κυριαρχούν στο τοπίο.    

  Ο μεγαλύτερος ποταμός της Ελλάδας, ο Αλιάκμονας, το χωρίζει σε Δυτικό Βόιο, όπου βρίσκεται και το ομώνυμο βουνό της Πίνδου (υψόμ. 1812 μ.), χαρακτηρισμένο ως Περιοχή Ιδιαίτερου Φυσικού Κάλλους με καταφύγια άγριας ζωής και σε Ανατολικό Βόιο, που πρόκειται στην ουσία για την περιοχή του όρους Άσκιο (υψόμ. 2111 μ.), χαρακτηρισμένη ως Natura 2000. 

Από τα Δυτικά πηγάζουν οι μεγαλύτεροι παραπόταμοι του Αλιάκμονα, ο Πραμόριτσα, ο Βέλος, o Στραβοπόταμος και τα βόρεια ρέματα του Βενέτικου. Από τη λεκάνη που σχηματίζει το όρος Βόιο με τον Σμόλικα και τον Γράμμο πηγάζει επίσης ο Σαραντάπορος, ο οποίος καταλήγει στον Αώο.

  

Το όρος Βόιο, από το οποίο πήρε την ονομασία του ο ομώνυμος δήμος, αποτελείται στην ουσία από τέσσερα επιμέρους βουνά ιδιαίτερου φυσικού κάλλους.

Αποτελείται από δύο ομώνυμες κορυφές ίσου ύψους, το ‘Παλιοκριμήνι’ (υψόμ. 1812μ.) και τον ‘Προφήτη Ηλία Ζουπανίου’ (υψόμ. 1810μ.). Την τρίτη υψηλότερη κορυφή αποτελεί το ‘Πετρίτσι’ (υψόμ. 1784μ.) και την τέταρτη ο ‘Πύργος Κοτύλης’ (υψόμ. 1776μ.).  

  Παράλληλα με τον κύριο κορμό, ξεκινώντας από την ευρύτερη περιοχή του ‘Επταχωρίου’ και καταλήγοντας στο ‘Δοτσικό’ σχηματίζεται ο κατάφυτος σε μεικτά δάση ‘Τάλιαρος’. Σε αυτή την περιοχή το Βόιο συναντιέται με τους ορεινούς όγκους του ‘Σμόλικα’ στο Νότο και του ‘Γράμμου’ στο Βορρά. Υψηλότερη κορυφή του είναι ο ‘Θανασούλας’(υψόμ. 1537μ.), κάτω σχεδόν από τον ‘Προφήτη Ηλία Ζουπανίου’. Από τον Τάλιαρο πηγάζει στα ανατολικά του το ‘Παλιομάγερο’ και στα δυτικά του ο 'Βενέτικος'.

  Από εδώ ξεκινούν οι ψηλές οροσειρές και τα περήφανα πέτρινα χωριά, τα οποία σχηματίζουν ένα ξεχωριστό σύνολο με μοναδική φύση, παράδοση και αρχιτεκτονική. Δεν θα ήταν υπερβολή να πούμε, ότι αποτελούν τα Ζαγόρια της Μακεδονίας. 

 Το μήκος του φθάνει τα 45 και το πλάτος του τα 30 χιλιόμετρα. Είναι ένα από τα πιο δασωμένα βουνά της Ελλάδας, με δασοκάλυψη που πλησιάζει το 80%. Οι αρχαίοι Έλληνες γεωγράφοι χαρακτήριζαν με αυτό το όνομα ολόκληρη την Πίνδο.

 Πανίδα

Στο Βόιο απαντάται κάθε είδος άγριας πανίδας που μπορεί να συναντήσει κανείς στη Βόρεια Ελλάδα, όπως ελάφια, ζαρκάδια, λύκους, αγριόχοιρους, αρκούδες, αετούς, γεράκια, μπούφους, σκίουρους, αλεπούδες, αγριόγατες, τσακάλια, αλλά και ψάρια.

  Η αρκούδα είναι ένα είδος αυστηρά προστατευόμενο από την ελληνική και ευρωπαϊκή νομοθεσία και η θανάτωσή της τιμωρείται από το νόμο. Η περιοχή του Πενταλόφου αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους βιότοπους αρκούδας στη Βόρεια Ελλάδα. Τα ειδικά χαρακτηριστικά του τόπου και ιδιαίτερα η πλούσια βλάστηση δημιουργούν ένα ιδανικό περιβάλλον ανεύρεσης τροφής.

Χλωρίδα

 Στα πλούσια οικοσυστήματα του Βοΐου, που περιλαμβάνουν πολλά μικτά δάση, κυριαρχεί η βελανιδιά, η καστανιά, η οξιά, το πεύκο, το έλατο, ενώ υπάρχουν επίσης και ρόμπολα. Κατά δεύτερο λόγο υπάρχουν καρυδιές, κέδρα, λεπτοκαρυές, και αμυγδαλιές. Η χαμηλή βλάστηση του βουνού διαθέτει πλούσιο τσάι, σαλέπι, πρασσάκο και πολλές τριανταφυλλιές.

Φύση 

   Η κορυφή του Προφήτη Ηλία στον Πεντάλοφο, ο Αηλιάς ο Ζουπανιώτικος, ο οποίος υψώνεται απότομα μετά το χωριό σε υψόμετρο 1810 μέτρα, σχηματίζουν μαζί με το Παλιοκριμήνι, που τον ξεπερνά μόλις δύο μέτρα, τις ψηλότερες κορυφές του Βοΐου. Πάνω από τον Αηλιά η θέα είναι πανοραμική, γοητευτική, μεγαλειώδης.

  Η φύση που περιβάλλει το Βυθό έμεινε ανέγγιχτη στο πέρασμα του χρόνου. Το εντυπωσιακό Καραούλι, αλλιώς όρος Σκοπός, έχει συμπεριληφθεί στο πρόγραμμα καταγραφής ιδιαίτερων τοπίων του Ε.Μ.Π.

  Ιδιαίτερο μνημείο της φύσης αποτελεί το αιωνόβιο καστανόδασος της Σιουποτίστας με τους πελώριους καταρράκτες του Σκοτωμένου Νερού, η ομορφότερη ίσως περιοχή του Βοΐου.  Πανύψηλες οξιές, βελανιδιές, καστανιές και πεύκα κυριαρχούν στο μαγικό αυτό ορεινό κόσμο. Οι καταρράκτες του "Σκοτωμένου Νερού" διεκδικούν τον τίτλο των πιο εντυπωσιακών, ίσως και των μεγαλύτερων καταρρακτών της Δυτικής Μακεδονίας.

φραγμα πραμοριτσας

  Πίσω από το Δίλοφο βρίσκεται ο κυρίως όγκος του κατάφυτου Τάλιαρου. Από την ανατολική του πλευρά πηγάζει το Παλιομάγερο, ο μεγαλύτερος τροφοδότης του Πραμόριτσα και από τη δυτική τα αρχικά ρέματα του Βενέτικου. 

  Απέναντι από το χωριό της Αγ. Σωτήρας βρίσκεται το βουνό της Τσούκας, καλυμμένο στο σύνολό του από ένα τεράστιο δρυόδασος, χωρίζοντας την Αγ. Σωτήρα από την Κορυφή και τη Χρυσαυγή. Από αυτή την περιοχή, λίγο πιο κάτω από το χωριό, διέρχεται ο πολύστροφος Πραμόριτσα, ο δεύτερος μεγαλύτερος παραπόταμος του Αλιάκμονα μετά το Βενέτικο. Εδώ το ποτάμι αν και δεν έχει ακόμα ενωθεί με το πλούσιο ρέμα του Παλιομάγερου έχει πλέον μεγαλώσει και στο πέρασμά του έχει σμιλέψει με αξιοθαύμαστο τρόπο τους σχιστολιθικούς βράχους του Βοΐου. Το τοπίο σε αυτή την περιοχή της Σβόλιανης είναι μοναδικό.

  Το Βόιο αποτελεί ένα φυσικό σύνορο μεταξύ των νομών Καστοριάς και Κοζάνης με ψηλότερη κορυφή τον Προφήτη Ηλία Σουπανίου (παλιά ονομασία του Πεντάλοφου, 1805μ). Έχει πολλές απολήξεις και μικρότερες κορυφές, ενώ διασχίζεται και από το διεθνές ορειβατικό μονοπάτι Ε6.

Στον ορεινό όγκο του Βοΐου, υπάρχει πλήθος από αρχαίες και νεότερες διαδρομές ιστορικά καταγεγραμμένες. Από αυτές, άλλες διαμορφώθηκαν σε δρόμους, (αρβανιτόστρατα, βλαχόστρατα), ενώ άλλες σε επισκέψιμα σήμερα πεζοπορικά και ορειβατικά μονοπάτια. (Δείτε τον Τουριστικό Χάρτη)

οντρια

Στο Βόιο ανήκουν και τα μικρά και μεγάλα Όντρια, οροπέδια με έντονο σπηλαιολογικό ενδιαφέρον.

 Διάσπαρτα στις πλαγιές του Βοΐου τα πέτρινα γεφύρια, το καθένα με δική του ιστορία, θρύλους και ταυτότητα.

Οτιδήποτε απαντάται στους θαυμαστούς βουνίσιους κόσμους περικλείεται στο Βόϊο. Απάτητες κορφές, καταρράκτες, φαράγγια, απόκρημνοι βράχοι, ατέλειωτα μυστηριακά δάση γεμάτα ζωή, θρύλους και κτίσματα της παλιάς εποχής, σπήλαια, λίμνες, πολύστροφοι ποταμοί και απότομα ρέματα, πέτρινα γεφύρια και κρυμμένα μονοπάτια χαρακτηρίζουν τον ιδιόμορφο αυτό τόπο.
 

Οι φωτογραφίες είναι από τις 02/10/2011 με τον ΕΟΣ Θεσσαλονίκης και από το pentalofos.gr,vimavoiou

πηγη: canyoning-caving.blogspot.gr, pentalofos.gr,

         monopatia pindos.gr,cyberotsarka.gr, vimavoiou

επιμέλεια:art